Tüm toplumlarda bireyin içinde bulunduğu topluma adapte olmasına aracı olan kurumlar ve gruplar bulunur. Bu kurum ve gruplar sosyalizasyon ajanı olarak da bilinir. Ajan olarak tabir edilen bu grup ve kurumlar bireyin, dili, kültürü ve diğer sosyal olguları öğrenmesine aracı olur ve bireyin davranışlarını değiştirip dönüştürür. Bireyler üyesi olduğu topluma yönelik tüm değerleri, bilgi ve becerileri edinme sürecine toplumsallaşma adı verilir. Toplumun sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için sosyalizasyon sürecinin sağlıklı şekilde sürdürülmesine ve yeni nesle miras yolu ile aktarılması önemli bir konudur. Her toplumun farklı sosyal normları, değerleri ve kültürel kodları olduğu için sosyalizasyon süreci toplumdan topluma değişiklik gösterebilmektedir.
Değer Nedir
Toplumun ya da bir grubun devamlılığı için belirlenmiş olan değerler, ilkeler ve toplumsal bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgilerin tümü toplumsal değer olarak anılmaktadır. Bu değerler bireyin içinde bulunduğu gruba kabul edilmesine ve o grup içerisinde bir kimlik oluşturmasına aracı olmaktadır.
Sosyalizasyonun Boyutları
Toplumsallaşmanın iki fonksiyonu vardır, bunlardan biri benliğin gelişmesini sağlamak, ikincisi ise kültürün bir nesilden diğer nesle aktarılmasını sağlamaktır. Toplumlar, değerlerini, toplumsal tüm davranışlarını, kültürel olgularını nesilden nesle aktararak kendilerini yeniden üretirler.
Birey dünyaya geldiğinde tüm sosyo-kültürel değerlerden yoksundur. Bu nedenle topluma dair tüm olguları aile içerisinde öğrenir. Aile birincil sosyalizasyondur ve birey ilk toplumsallaşmasını aile içerisinde yaşar. Bireyin sosyalleşmesinde, eğitim kuruları, kitle iletişim araçları ve diğer sosyal gruplar da başat rol oynamaktadır. Bu bağlamda ikincil sosyalizasyon da okul ve akran gruplarıdır. Birey aile içerisinde öğrendiği sosyal normları okulda pekiştirir ve toplumsal normları tam anlamıyla benimser ve toplumun bir parçası haline gelir.
Birincil ve İkincil Sosyalizasyon Arasındaki Farklar
Birincil ve ikincil sosyalizasyon arasındaki en temel fark, farklı zaman dilimlerinde gerçekleşiyor olmalarıdır. İkincil sosyalizasyondan bahsedilirken, aile dışındaki sosyal ajanlar etkin rol oynarken, birincil sosyalizasyon tamamen aile kurumunda gerçekleşir. İkincil sosyalizasyonda eğitim kurumu ön plandadır. Bu bağlamda okul ailesi ile toplum arasında köprü görevi görürken bireye yeni bir deneyim kazandırır.
Günümüz modern toplumlarında ise birincil sosyalizasyonda yer alan ailenin toplumsallaştırma rolünü kitle iletişim araçları almaya başlamıştır. Dijitale göç eden bir dünyada yaşadığımız için çocukların çoğu akranları ile teknolojik araçlar ile iletişim kurup o araçlar üzerinden oyun oynamaktadır. Çocuklar ailesi ya da yakın çevresiyle iletişime girmektense dijital ağlar üzerinden arkadaşlar edinmektedir. Bu durum küreselleşme ve dijitalleşme sonrasında yaşanan sosyal değişimi yansıtmaktadır.
Sonuç olarak, sosyalizasyon insanın varoluşu beraberinde ortaya çıkmış bir olgudur. Her birey, dünyaya geldiği andan itibaren çeşitli gruplar içerisine girerek sosyalleşir ve sosyal normları öğrenir. Bu şekilde de toplumun üyesi haline gelir. Tüm bu toplumsallaşma süreci beraberinde de toplumsal bir kimlik kazanır. Ancak toplumsallaşma sürecinde farklılık yaratan dönemler bulunmaktadır. Örneğin, sanayileşme, küreselleşme ve dijitalleşme gibi süreçler, sosyalizasyon süreçlerini de doğrudan etkilemiştir. Sosyal değişimler devam ettiği süreci bireyin toplumsallaşma süreci de değişip dönüşecektir.
Kaynak
https://tr.yestherapyhelps.com/primary-and-secondary-socialization-its-agents-and-effects-14148
