Uzun uçak yolculuklarından sonra yaşanan jet lag nedir? İnsanı nasıl etkiler? Jet lag olmamak için ne yapmalı? Jet lag nasıl geçer neler faydalıdır ? Bu haftaki konumuz uzun uçak yolculuklarında yakamızı bırakmayan jet lag sorunu…
Vücudunuz 24 saatlik ritim ya da sirkadiyen ritim denilen bir döngüde çalışır. Biz buna günlük yaşamda “biyolojik saat” diyoruz. Vücudumuz biyolojik saati, geceleri uykuyu tetikleyen ya da sabahları uyanmamız için vücut ısısını yükselten hormonların salgılanması gibi bazı biyolojik fonksiyonları çalıştırmak için kullanıyor. Peki jet lag nedir? Tıpta “sirkadiyen ritim bozukluğu” olarak anılan jet lag bir hastalık değil geçici bir durumdur, ancak jet lag’in etkileri birçok yönden günlük hayatımızı etkileyebilir. Jet lag yorgunluk, uyku sersemliği, rehavet hatta mide bozulmasına bile neden olabilir. Jet lag tehlikeli değil ancak sağlınızı etkileyebilecek bir durumdur. Ana oluşum evresine gelecek olursak bir de olumlu yanı var elbet; uçakta avantajlı olduğunuz bir durum var: Uçaktaki barometre basıncı, yeryüzündeki havada olduğundan daha düşük seviyede. Havada aynı seviyede oksijen olmasına rağmen düşük basınç kan dolaşımına daha az oksijen iletilmesine neden olmaktadır. Düşük oksijen seviyesi de sizi yorgun bırakıyor ve dolayısıyla uykunuzu tetikleyebiliyor. Şimdi gelelim nasıl oluştuğuna…
Örneğin, New York’tan Londra’ya, yani batıdan doğuya uçan biri beş saat geri gelmiş gibi hisseder. Londra’dan New York’a, yani doğudan batıya seyahat eden biri ise, sanki 5 saat sonrasına gitmiş gibi hisseder. Jet lag daha önce sirkadiyen ritim uyku bozukluklarından biri olarak sınıflandırılmıştır. Jet lag, biyolojik saatin yeni saat dilimine tam olarak ayarlanması birkaç gün sürebilir. Jet lag özellikle havayolu pilotları, uçak mürettebatı ve sık seyahat edenlerde görülür. Havayolları jet lag‘ın neden olduğu pilot yorgunluğuyla mücadele etmeyi amaçlayan düzenlemelere sahiptir.
–Jet Lag Belirtileri:
- Yorgunluk ve bitkinlik
- Uyku sersemliği
- Huzursuzluk
- Hafif kafa karışıklığı
- Uyuşukluk
- İshal ve mide bozukluğu
- Aşırı uykulu olma hâli
- Uykusuzluk
Pek çok kişi için bu belirtiler orta seviyede hissedilir. Ancak soğuk terleme, kusma ve ateş gibi daha ağır belirtiler varsa buna neden olan şey bir virüs, grip ya da irtifa hastalığı da olabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürerse mutlaka bir doktora görünülmesi gerekmektedir.
Jet Lag Olmamak İçin Yapılması Gerekenler:
- Uçakta uyuyun
- Uçuş saatini seçerken stratejik davranın
- Kendinize fazladan gün ayırın
- Değişikliği öngörün
- Yaşam tarzınıza dikkat edin
Şimdi gelelim Jet lag nasıl geçer ne yapılması gerekir bir bakalım :
- Güneş Işığı :
- Varmanız gereken yere ulaşınca mümkünse dışarı çıkın ve güneş ışığına maruz kalın. Bu, biyolojik saatinizi yeniden ayarlamanıza ve jet lag belirtilerini azaltmanıza yardımcı olur.
- Işık Terapisi :
- Jet lag etkisini azaltmak için ışıklı ortamlarda bulunarak uykunuzun gelmesini önleyebilirsiniz.
- Melatonin :
- Uyku zamanından birkaç saat önce vücudunuzun doğal olarak bir hormon salgılamaya başladığını biliyor muydunuz? Bu tatlı uyku hormonunun adı melatonin. Jet lag nasıl geçer sorusuna en doğru cevaplardan biri bu hormondur ve bunu üreten yiyecekleri yemelisiniz.
- Uyku Hapları :
- Seyahate çıktığınızda uykusuzluk sorunu yaşıyorsanız ya da yeni yerlere gittiğinizde uykuya dalmak daha zor oluyorsa doktorunuzla konuşup size uyku ilacı içeren bir reçete yazmasını isteyebilirsiniz.
- Öğün Saatlerine Dikkat Edilmesi :
- Vardığınız yerin yerel saatine göre yemek, biyolojik saatinizin adaptasyonunu kolaylaştıracaktır.
