İnternet devri kapanıyor; Metaverse çağı başlıyor. Metaverse çağında taktığımız gözlüklerle başka bir Dünya’da yaşayacağız. Bu çağda Facebook ve Instagram’ın yerini kendi oluşturduğumuz sanal dünyalar alacak. Taktığımız gözlükler ile bu dünyalara girip insanlarla arkadaş olacağız. Metaverse’de sadece yeni arkadaşlıklar edilmeyecek; konser vb. gibi etkinlikler de düzenlenecek. Metaverse’de ünlü müzisyenler şimdiden konser vermeye başladı bile. Metaverse’de kendi dünyanızı oluşturacaksınız. Her şeyin tam sizin istediğiniz gibi olduğu bir dünya. Metaverse dünyasında belki bir milyarder belki ünlü bir futbolcu belki de ünlü bir yazar olacaksınız. Seçim tamamen size ait. Peki nedir bu Metaverse? Nasıl bir gelişim gösterecek? Akıbeti ne olacak? Bütün bu soruların cevapları yazımızın ilerleyen bölümlerinde bulacaksınız.
#1 Metaverse Nedir?
Metaverse terimi "meta" (ötesi) ve "verse" (evrenden bir geri oluşum)den oluşur; bu kavram tipik olarak, algılanan bir sanal evrene bağlı 3 boyutlu, paylaşılan, kalıcı sanal alanlardan oluşan internetin gelecekteki bir yinelemesini tanımlar. Metaverse'in tek bir oluşturucusu, bir sahibi veya bir tanımı yok. Genel hatlarıyla, World Wide Web'e (WWW) benzer bir dijital gerçeklik alanı olarak tanımlanabilir. Ancak sosyal medyayı, artırılmış gerçeklik, çevrimiçi oyun ve kripto para birimlerinin özellikleriyle birleştirdiğimizde, kullanıcıların sanal olarak hareket etmelerine ve etkileşimde bulunmalarına olanak tanıyan bir konsept ortaya çıkıyor. Bu konsept henüz emekleme aşamasında olsa da potansiyeli çok büyük.
#2
Teknoloji firması NVIDIA'nın CEO'su Jensen Hang bir röportajında, "Bu noktada Metaverse'in mevcut ekonomimizden daha büyük yeni bir ekonomi olacağından eminim" diyor. Metaverse'e yaptığı yatırımlarla bazılarının, bu yeni teknolojinin bir gün Apple'dan daha fazla büyüyeceğini tahmin etmesine neden olan şirket NVIDIA, Metaverse çılgınlığından kendine pay çıkarmaya çalışan birçok şirketten sadece biri. Epic Games, Microsoft ve diğer bazı büyük şirketler kendi girişimlerini başlattı bile. Facebook yıllardır Metaverse için sanal gerçekliğe yatırım yapıyor. Şirketin CEO'su Mark Zuckerberg, insanların bir gün Facebook'u sosyal medya şirketi olarak tanımlamak yerine bir Metaverse şirketi olarak düşünmelerini beklediğini belirtti. Geçtiğimiz hafta Facebook Avrupa'daki büyük Metaverse girişiminin duyurusunu yaptı. Mark Zuckerberg'in Facebook'un adını 'Meta' olarak değiştirmesiyle sanal gerçeklik teknolojisi Metaverse yeniden gündem oldu. Metaverse (kurgusal evren) büyük teknoloji şirketlerinin, pazarlamacıların ve analistlerin son dönemde dillerinden düşürmedikleri bir sistem olarak karşımızda bulunmaktadır.
#3
İlk bakışta Sanal Gerçeklik (Virtual Reality VR) teknolojisinin geliştirilmiş bir versiyonu olarak görülebilir ama bazıları Metaverse teknolojisinin internetin geleceği olduğunu düşünüyor. Aslında birçokları, modern akıllı telefonlar 1980'lerin tıknaz cep telefonlarına kıyasla neyse, Metaverse'in de sanal gerçeklik teknolojisi için o olduğuna inanıyor. Bilgisayar başında olmak yerine, kurgusal bir gerçeklik olan Meteverse'de bütün dijital ortamların birbirlerine bağlandığı bir sanal dünyaya yalnızca kulaklık ve gözlükten oluşan ekipmanla girebilirsiniz.
#4
Çoğunlukla bilgisayar oyunları için kullanılan mevcut sanal gerçeklikten farklı olarak, Metaverse ile girilen kurgusal evrende, iş yapabilir, oyun oynayabilir, sinema salonuna gidebilir veya sadece gezinebilirsiniz de. Birçokları, bu evrende kendinizin bir temsilcisi olan üç boyutlu bir (3D) avatar yaratıp onu kullanabileceğini tasavvur ediyor. Ama şimdilik bu yalnızca bir fikir olduğu için Metaverse için üzerinde uzlaşılmış tek bir tanım yok.
#5 Metaverse’nin Gelişimi
Dijital dünyada ve arttırılmış gerçeklikte (augmented reality) her birkaç yılda bir bazı trendler ortaya çıkıyor ama genelde bunlar kısa bir süre sonra sönüyor. Ama bu aralar zengin yatırımcılar ve büyük teknoloji şirketleri arasında Metaverse ile ilgili büyük bir heyecan var. Eğer denildiği gibi internetin geleceği olursa diye, hiç kimse geri kalmak istemiyor. Ayrıca özellikle bilgisayar oyunlarındaki VR (sanal gerçeklik) teknolojisinde kaydedilen gelişmeler ve cihazlar arası bağlanılabilirlik özelliğinin ihtiyaç duyulan seviyelere yaklaşmasıyla, ilk defa teknolojinin de bu sisteme uygun olduğu hissiyatı var.
#6 Metaverse’nin Akıbeti
Her ne kadar Metaverse teknolojisinin ne olduğuyla ilgili birçok fikir ortaya atılsa da öngörülerin çoğu bu teknolojinin merkezinde toplumsal insan etkileşimi olacağı yönünde. Örneğin Facebook, Workplace adlı VR (sanal gerçeklik) uygulamasıyla ve Horizons adlı sosyal ortamla denemeler yapıyor. Her ikisi de kendi sanal avatar sistemlerini kullanıyor. Bir diğer sanal gerçeklik (VR) uygulaması VRChat. Bu uygulama tamamen sanal ortamda dolanmaya, chat yapmaya odaklı. Yeni ortamlar keşfedip yeni insanlarla tanışmanın dışında herhangi bir amacı ya da maksadı yok.
#7
Keşfedilmeyi bekleyen başka uygulamalar da olabilir. Fortnite geliştiricisi Epic Games'in Başkanı Sweeney de uzun zamandır Metaverse teknolojisiyle ilgili heveslerinden bahsediyordu. Çok oyunculu sanal oyunlar on yıllar boyunca interaktif dünyaları paylaştı. Bunlar Metaverse sayılmıyor ama bazı fikirleri ortak. Fortnite son yıllarda ürün yelpazesini genişletip konserler ve marka etkinlikleri gibi faaliyetleri de kendi dijital dünyasına taşıdı. Sweeney, kısa bir süre önce Washington Post gazetesine verdiği röportajda, bir otomobil üreticisinin yeni model bir aracın reklamını yapabilmesi için "aracı test sürüşü için gerçek zamanlı, gerçek dünyaya bırakabileceği" bir dünya tasavvur ettiğini söylemişti. Belki de ileride internetten alış-veriş yaptığınızda, önce dijital kıyafetleri üzerinizde deneyeceksiniz sonra da sipariş vermek için gerçek dünyaya döneceksiniz.
#8 Metaverse Gerçekten Mümkün mü?
VR teknolojisi son yıllarda geliştirilmiş kulaklık ve gözlük setleriyle çok mesafe kat etti. Bu setlerde, oyuncuları sanal dünyada dolanırken kendi gözlerinizle 3 boyutlu olarak takip edebileceğiniz bir sistem de var. Bu setler giderek de yaygınlaşıyor. Oculus Quest 2VR oyun setleri 2020 yılında en çok talep gören Noel hediyelerinden biriydi. NFT'lere duyulan ilgideki artışla da dijital ürünlerde sahipliğe ilişkin güvenli yollar da keşfedilmiş oldu. Şimdiden Metaverse üzerinden piyasaya sürülen coinler mevcut. Bu da sanal ekonominin işleyebileceğine işaret ediyor. Daha gelişmiş dijital dünyaların, daha iyi, daha istikrarlı ve daha güvenilir bağlantılara ihtiyacı olacak. Bu da 5G teknolojisinin yayılmasıyla sağlanabilir. Şimdilik her şey çok erken safhasında. Metaverse teknolojisinin gelişimi -gerçekleşirse tabii- gelecek on yıl içinde ve daha uzun süreler boyunca teknoloji devlerinin kendi aralarında girdikleri en büyük yarış olacak.
Konunun daha iyi anlaşılması için: “Başlat: Ready Player One” isimli filmi izlemenizi tavsiye ederim.
