Cam Tavan Sendromu Nedir? Gelişmiş ülkelerde son birkaç yıldır toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında çeşitli politikalar oluşturmuş olsa dahi, kadınlar halen daha birçok toplumsal kurumda ve sosyal gruplarda ayrımcılığa maruz kalmaktadırlar. Bu ayrımcılığın en fazla hakim olduğu ve kadınların yaşamlarını doğrudan etkileyen ortamlardan bir tanesi de iş hayatıdır. İş hayatında kadınlar doğrudan ifade edilmeyen ve gizli olarak, iş dünyasında kendilerini geliştirmelerine ve yükselmelerine engel olan görünmez bariyerler ile karşı karşıyadırlar. Bu bariyerlere, “Cam Tavan” denilmektedir.
“Cam Tavan Sendromu”, kadınlar iş hayatında belirlenen iş kolları için kalifiye olmuş olsalar dahi aynı iş içerisindeki erkek yöneticiler tarafından önleri kesilebilmektedir. Bu nedenle yöneticilik, müdürlük ve akademik kurumların üst kademelerindeki işlerde kadınların görünürlüğü halen daha çok azdır. “Cam Tavan” kavramındaki cam metaforu, bu ayrımcılıkların belirli bir özne tarafından değil, tarihsel süreç içerisinde toplum tarafından üretilmiş cinsiyet normlarının kadınlar üzerinde yarattığı baskı ve engelleri ifade etmektedir. Bu toplumsal sorun her ülkede ve kültürde farklı şekillerde kendini göstermektedir. Ancak ortak olan şey, kadınların hem eğitim hayatında ve sonrasında iş hayatında yükselmelerine engel olan toplumsal cinsiyet normlarının varlığıdır.
Cam Tavan kavramının en temelinde belirli sosyal ve etnik gruplara yönelik önyargılar ve ayrımcılıklar yer almaktadır. Örneğin, Cam Tavan Sendromu daha çok kadınlar üzerinden açıklanıyor olsa dahi dili, dini ve ırkı nedeni ile de iş hayatında ayrımcılığa maruz kalan çok fazla etnik azınlık grup bulunmaktadır. Bu bağlamda erkeklerin de çeşitli toplumsal ve kültürel özellikleri nedeni ile “Cam Tavan Sendromuna” maruz kaldıkları ifade edilebilir.
Örneklerle Cam Tavan Sendromu
Yöneticiler iş görüşmelerinde erkek adayları, kadın adaylara oranla daha fazla tercih etmektedir. Bu konuya Tıp bilimi dikkate alınarak bir örnek verilecek olunursa, Japonya’da kadın öğrencilerin Tıp fakültesine tercih edilme oranı erkek öğrencilere oranla çok düşüktür. Bunun sebebi kadınların tıp alanında yeterince ilerleyemeyeceklerinin düşünülmesi ve gelecekte anne olmaları halinde mesleğe ara verme olasılıklarının olması nedenidir. Bu toplumsal dogmalar hem kadınları sosyal yaşantıdan soyutlamaktadır ve temel insan haklarından birkaçı olan, eğitim hakları ve özgürce seçim yapabilme hakları ellerinden alınmaktadır hem de ülkelerin kalkınma hedeflerine ters düşen bir aksiyon olmaktadır. Kadınların istihdam edilmemesi ülkelerin ekonomilerini olumsuz etkilediği tespit edilmiş bir gerçekliktir.
Cam Tavan Nasıl Oluşur? Nasıl Ayırt Edilir
İş hayatında gerçekleşen birçok ayrımcılık vardır ancak bunların hepsi “Cam Tavan” kavramı içerisinde yer almamaktadır. “Cam Tavan Sendoromunun” ortaya çıkmasına sebebiyet veren özellikler şu şekilde sıralanabilmektedir.
- Cinsiyete ya da ırka dayalı ayrımcılık ve önyargılar
- İş hayatında yüksek kademelerde kalifiye olmamasına rağmen erkek bireylerin sırf cinsiyetleri nedeni ile yer alması.
- Kadınların evlendiğinde ya da çocuk sahibi olduğunda işten ayrılmasına yönelik mobing görmesi.
Tüm bu nedenler “Cam Tavan” sendromunun oluşmasına sebebiyet verebilmektedir. Bu sendrom birçok iş kolunda gözlemlenmektedir. Bu nedenle ayrımcılığın ortadan kalkması için kadın işgücünden yararlanılması için pozitif ayrımcılık olgusunun devreye girmesi önem arz etmektedir. Böylelikle hem iş hem de aile hayatında kadınlar statü kazanacaktır.
Sonuç olarak, cinsiyet ayrımcılığının önemli bir sosyal sorun olduğu göz önünde bulundurularak çeşitli politikalar oluşturulmalıdır. Kapsamlı bir politika oluşturulmadığı takdirde de bu sorunun, toplumun tüm kurumlarına yansıması olasıdır.
Kaynakça
